ไม่ว่ามนุษย์จะอยู่ภายใต้สภาวการณ์ใดก็ตาม

คนเราสามารถตัดสินใจเลือกได้ว่าตัวเขาจะเป็นอย่างไร

ทั้งในแง่ของความคิดและจิตใจ

เขาสามารถจะรักษาศักดิื์ศรีความเป็นมนุษย์ไว้ได้

ครั้งหนึ่งดอสโตเยฟกี้ กล่าวไว้ว่า

"มีสิ่งเดียวเท่านั้นที่ข้าพเจ้าหวั่นเกรง

สิ่งนั้นก็คือข้าพเจ้าหาได้มีคุณค่าคุ่ตวรกับความทุกข์ทรมานที่ได้รับไม่"

ถ้าหากชีวิตของคนเราจะมีความหมายอะไรแฝงอยู่ล่ะก็

ในความทุกข์ทรมานก็จะต้องมีความหมายอะไรสักอย่างด้วยเช่นกัน

ความทุกข์คือส่วนประกอบของชีวิตที่ไม่สามารถกำจัดลบล้างไ้ด้

เฉกเช่นเดียวกับชะตากรรมและความตาย

หากปราศจากความทุกข์และความตายแล้ว

ชีวิตของมนุษย์เราก็จะไม่มีวันสมบูรณ์ไปได้

-man's search for meaning-